De Reest is een van de weinige echte hoogveenbeken in Nederland. In de oorspronkelijke situatie werd de Reest gevoed door het hoogveengebied van de marke Lutten en het aangrenzende gebied, dat een onderdeel uitmaakte van de moerassen van het Boertanger Moor. Een groot deel werd in de Late Middeleeuwen de Echtener Groote Veenen genoemd.

De Reest vormt over de gehele lengte, van ongeveer dertig kilometer, de grens tussen de provincies Drenthe en Overijssel. De gemeenten Avereest, Zuidwolde, De Wijk, Staphorst en Meppel grenzen aan de Reest. De Reest is een beek met een meestal vrij langzame stroming.

Van oudsher wordt het Reestdal gekenmerkt door een kleinschalig landschap, met een afwisseling van hooilanden, graslanden, akkers, bossen, heide en stuifzanden. Het verval is ongeveer 1 meter op 5 kilometer. De beek heeft nog grotendeels de oorspronkelijke meandering behouden.